การตรวจพิสูจน์เบื้องต้น (Screening Test)

เป็นการตรวจพิสูจน์เพื่อคัดแยกตัวอย่างปัสสาวะที่ให้ผลบวก คือมีความเป็นไปได้ว่าจะมีสารออกฤทธิ์ของ ยาบ้า เมทแอมเฟตามีน / แอมเฟตามีน / อีเฟดรีน หรือยาอี เอมดีเอมเอ ผสมอยู่ออกจากตัวอย่างปัสสาวะที่ไม่มีสารเหล่านี้ ผลการตรวจในขั้นนี้ไม่สามารถยืนยันความถูกต้องว่ามีการเสพยาบ้า ยาอี หรือไม่ จนกว่าจะผ่านการตรวจในขั้นยืนยันผล
         การตรวจพิสูจน์เบื้องต้นส่วนใหญ่จะเป็นการตรวจ ณ จุดตรวจ โดยใช้ชุดทดสอบสำเร็จรูป

   วิธีตรวจเบื้องต้น
      ใช้ชุดทดสอบหลักการเคมีของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์

	หลักการ สารออกฤทธิ์ในยาบ้า (เมทแอมเฟตามีน แอมเฟตามีน หรืออีเฟดรีน) จะทำปฏิกิริยากับน้ำยาตรวจสอบในสภาวะที่เหมาะสม แล้วเปลี่ยนสีของน้ำยาตรวจสอบจากสีเหลืองเป็นสีม่วงแดง
	ความสามารถในการตรวจวัด ตรวจหายาบ้าในปัสสาวะได้ในขนาดความเข้มข้นตั้งแต่ 3 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตรขึ้นไป และสามารถตรวจหายาอีในปัสสาวะ
	วัสดุอุปกรณ์และน้ำยาเคมีของชุดทดสอบ ประกอบด้วย หลอดสำหรับตรวจปัสสาวะ 50 หลอด หลอดเทียบผลบวก 1 หลอด และเทียบผลลบ 1 หลอด ขวดน้ำยาตรวจสอบ 2 ขวด แถบเทียบสีผลบวก แผ่นผลบวก ขวดเก็บปัสสาวะ 50 ขวด เอกสารวิธีใช้ชุดน้ำยาตรวจสอบ ถุงมือ หลอดพลาสติกสำหรับดูดปัสสาวะ หลอดพลาสติกสำหรับดูดน้ำยาตรวจสอบ แถบกาวพลาสติกสำหรับผนึกฝาขวด ฉลากปิดขวด
	วิธีตรวจ (ให้สวมถุงมือทุกครั้งที่ปฏิบัติงาน) จ่ายขวดเก็บปัสสาวะ ฉลากปิดขวด ให้ผู้เข้ารับการตรวจไปถ่ายปัสสาวะ ตรวจรับตัวอย่างปัสสาวะ บันทึกรายละเอียด สี อุณหภูมิ ความเป็นกรด-ด่าง ของตัวอย่าง เตรียมหลอดเทียบผล โดยหยิบแผ่นเทียบผลบวกใส่หลอดเทียบผลบวก ดูดปัสสาวะที่ไม่มียาใดๆ (ถ้าจำเป็นอาจใช้น้ำแทนได้) ใส่ในหลอดเทียบผลบวก และหลอดเทียบผลลบจน ถึงขีดระดับที่ 1 เขย่ากลับไปมาประมาณ 20 ครั้ง เติมน้ำยาตรวจสอบถึงขีดระดับเลข 2 เขย่ากลับไปมาประมาณ 20 ครั้ง ตั้งทิ้งให้แยกชั้น น้ำยาชั้นล่างของหลอดเทียบผลบวก ต้องเปลี่ยนจากสีเหลืองเป็นสีม่วงแดงและหลอดเทียบผลลบ ควรต้องเปลี่ยนจากสีเหลืองเป็นสีเขียว หรือสีอื่นๆ ตรวจตัวอย่างปัสสาวะ โดยดูดตัวอย่างปัสสาวะใส่หลอดตรวจจนถึงขีดระดับที่ 1 (ปลายหลอดดูดควรอยู่ต่ำกว่าคอขวด) เขย่ากลับไปมา ประมาณ 20 ครั้ง โดยพลิกข้อมือกลับไปมา แต่ละหลอด เติมน้ำยาตรวจสอบลงไปจนถึงขีดระดับที่ 2 เขย่ากลับไปมา ประมาณ 20 ครั้ง ตั้งทิ้งไว้ 1-2 นาที เพื่อให้แยกชั้น อ่านผลเทียบกับหลอดเทียบผลบวก หลอดเทียบผลลบ หรือแถบเทียบสีผลบวก
	การอ่านผล ผลบวก น้ำยาชั้นล่างจะเปลี่ยนจากสีเหลืองเป็นสีม่วง หรือสีม่วงแดง ผลลบ น้ำยาชั้นล่างไม่เปลี่ยนเป็นสีม่วง หรือม่วงแดง ส่วนมากจะเป็นสีเขียว
	ข้อควรระวัง ห้ามอ่านผลภายใต้แสงไฟที่มีสีเหลือง
	สารที่อาจให้ผลบวกลวง หรือรบกวนการทดสอบ เช่น คลอร์เฟนิรามีน (Chlorpheniramine) ซูโดอีเฟดรีน (Pseudoephedrine) เฟนิลโปรปาโนลามีน (Phenylpropanolamine) เฟนฟลูรามีน (Fenfluramine) เฟนเทอร์มีน (Phentermine)

      ใช้ชุดทดสอบหลักการภูมิคุ้มกันวิทยา ชุดทดสอบสำเร็จรูปจากต่างประเทศ

	หลักการ ส่วนใหญ่ใช้หลักการ Immunochromatographic Technique ผลการตรวจสามารถมองเห็นการเปลี่ยนแปลงด้วยตาเปล่าได้ ไม่ต้องใช้เครื่องมือพิเศษ
	ความสามารถในการตรวจวัด แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ตามชนิดชุดทดสอบที่มีจำหน่ายในปัจจุบัน ให้ผลบวกเมื่อปัสสาวะมีปริมาณเมทแอมเฟตามีนตั้งแต่ 500 นาโนกรัม/มิลลิลิตร ขึ้นไป ให้ผลบวกเมื่อปัสสาวะมีปริมาณเมทแอมเฟตามีนตั้งแต่ 1000 นาโนกรัม/มิลลิลิตร ขึ้นไป
	วิธีการตรวจ หยดปัสสาวะลงในหลุมของแผ่นทดสอบ
	การอ่านผล อ่านผลภายในเวลา 3-5 นาที โดยสังเกตแถบสีม่วงแดง ณ ตำแหน่ง C และ T

                                              ผลบวก                        ผลลบ

  เกิดแถบสีแดงเฉพาะตำแหน่ง C                       เกิดแถบสีแดงทั้ง 2 ตำแหน่ง  C และ T          

	ข้อควรระวัง ถ้าไม่มีสีแดงเกิดขึ้นที่ตำแหน่ง C แสดงว่าชุดทดสอบหมด/เสื่อมคุณภาพ ไม่สามารถนำมาใช้ตรวจสอบ
	สารที่ให้ผลบวกลวง หรือรบกวนการทดสอบ : เช่น ซูโดอีเฟดรีน (Pseudoephedrine) อีเฟดรีน (Ephedrine) รานิทีดีน (Ranitidine) โปรเคน (Procaine) คลอโรควีน (Chloroquine) เฟนฟลูรามีน (Fenfluramine)

ผลที่ได้ในขั้นตอนการตรวจเบื้องต้นนี้ เป็นเพียงการตรวจพิสูจน์เพื่อการคัดแยกตัวอย่างปัสสาวะที่คาดว่าจะมียาบ้า (สารเมทแอมเฟตามีน/แอมเฟตามีน อีเฟดรีน) หรือยาอี (สาร เอม ดี เอม เอ) ออกมาจากตัวอย่างอื่นๆ เท่านั้น ยังไม่สามารถรายงานผลได้จนกว่าจะผ่านการตรวจยืนยันผลที่แน่นอนจากห้องปฏิบัติการ

หลักเกณฑ์การเลือกใช้ชุดทดสอบ ต้องครอบคลุมตัวยาที่จะตรวจหา เช่น ต้องการตรวจหายาแอมเฟตามีน หรือ เมทแอมเฟตามีน หรือ ทั้งกลุ่มยา การอ่านผล ต้องชัดเจน วิธีการใช้สะดวก มีขั้นตอนไม่ยุ่งยาก และให้ผลเร็ว มีความถูกต้องสูง มีอายุการใช้งานอย่างน้อย 6 เดือน ราคาเหมาะสม