การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดCBC (complete blood count)

CBC

หรือ complete blood count เป็นการตรวจที่บ่อยที่สุดโดยการตรวจวัดเซลล์ต่างๆในเลือดได้แก่ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดโดยอาจจะตรวจด้วยเครื่องหรือโดยการส่องกล้องซึ่งจะตรวจ

เกี่ยวกับเม็ดเลือดแดงแพทย์จะตรวจ

• จำนวนเม็ดเลือดแดง Red blood cell (RBC) count
• ความเข็มของเลือด Hematocrit
• Hemoglobin
• MCV
• MCH
• MCHC

เกี่ยวกับเม็ดเลือดขาวแพทย์จะตรวจ

• เม็ดเลือดขาว White blood cell
• อัตราส่วนเม็ดเลือดขาว Differential blood count (Diff)

เกี่ยวกับเกร็ดเลือด

• จำนวนเกร็ดเลือด Platelet count

การตรวจเม็ดเลือดแดง

1. จำนวนเม็ดเลือดแดง Red blood cell (RBC) count

เป็นการนับจำนวนเม็ดเลือดแดงในกระแสเลือด ถ้าจำนวนน้อยก็คือภาวะโลหิตจาง (anemia ) ถ้าจำนวนมากเกินไปเรียก ( polycythemia) ปกติจะมีปริมาณ 4.2 - 5.9 million cells/cmm นอกจากจะดูจำนวนแล้วยังดูขนาดของเม็ดเลือดแดง ความเข็มของ Hemoglobin ผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะมีโลหิตจางเนื่องเสียเลือดจากประจำเดือน

2. ความเข็มของเลือด Hematocrit

เป็นการวัดความเข็มข้นของเลือดอีกแบบหนึ่งโดยเปรียบเทียบปริมาตรของเม็ดเลือดต่อปริมาตราของเลือด ถ้าต่ำกว่า 30%ถือว่ามีภาวะโลหิตจาง

hematocrit ต่ำพบได้ในภาวะ

• โรคโลหิตจาง
• เสียเลือด
• bone marrow failure (e.g., due to radiation, toxin, fibrosis, tumor)
• destruciton of red blood cells
• leukemia
• malnutrition or specific nutritional deficiency
• multiple myeloma
• rheumatoid arthritis

hematocrit สูงพบได้ในภาวะ

• ขาดน้ำจาก
  • ไฟไหม้
  • ท้องร่วง
• erythrocytosis (excessive red blood cell production)
• polycythemia vera

สาเหตุของภาวะโลหิตจาง Anemia

1. ขาดธาตุเหล็ก Iron deficiency anemia

• ผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เกิดจากเสียเลือดเช่น เสียเลือดจากประจำเดือน เสียเลือดจากแผลในกระเพาะ เสียเลือดจากรีดสีดวงทวาร เป็นต้น
• ในเด็กเกิดจากขาดธาตุเหล็กในอาหาร

2. เสียเลือดเป็นจำนวนมาก เช่นเสียเลือดจากแผลในกระเพาะอาหาร เสียเลือดจากอุบัติเหตุ
3. โรคทางพันธุกรรม เช่น โรค thalassemia

3. Hemoglobin เป็นส่วนประกอบ สำคัญในเม็ดเลือดแดงทำหน้าที่นำ oxygen จากปอดไปยังเนื้อเยื่อและนำ Carbodioxide จากเนื้อเยื่อไปฟอกที่ปอด ค่าปกติจะอยู่ระหว่าง 12-16 gram%พบว่าถ้ามีน้อยถือเป็นภาวะโลหิตจาง สาเหตุเหมือนกับภาวะโลหิตจาง

4. MCV เป็นการวัดขนาดของเม็ดเลือดแดง เป็นอัตราส่วนระหว่า Hct และเม็ดเลือดแดงค่าปกติจะอยู่ระหว่าง 86-98 femtoliters
5. Mean cell hemoglobin (MCH). เป็นการวัดปริมาณ hemoglobin ในแต่ละเซลล์ของเม็ดเลือดแดงหรือเป็นการคำนวณระหว่างปริมาณ hemoglobin และปริมาณเม็ดเลือดแดงค่าปกติ 27 - 32 picograms
6. Mean cell hemoglobin concentration (MCHC). เป็นการวัดความเข็มข้นของ hemoglobin ซึ่งคำนวณได้จาก hemoglobin และ Hct

เม็ดเลือดขาว White blood cell

การตรวจเม็ดเลือดขาวแบ่งการตรวจได้เป็น

1. จำนวนเม็ด เลือดขาว White blood cell count {WBC] มีจำนวนน้อยกว่าเม็ดเลือดแดงมาก เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่ต่อต้านเชื้อโรค เมื่อมีการติดเชื้อร่างกายจะสร้างเม็ดเลือดขาวจากไขกระดูกทำให้เม็ดเลือกขาว เพิ่ม คนที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำจะติดเชื้อได้ง่าย ปกติจะมีจำนวณ 4300-10800/ cubic millimeter

• เม็ดเลือดขาวต่ำ พบได้ในภาวะ การติดเชื้ออย่างรุนแรง AIDS มะเร็ง คนที่ได้รับเคมีบำบัด

• เม็ดเลือดขาวสูง พบได้ในภาวะ ติดเชื้อ มะเร็งเม็ดเลือดขาว

2. Differential blood count (Diff) คือการหาอัตราส่วนของเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิดโดยการนับเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิด ว่ามีกี่% เม็ดเลือดขาวมีอยู่ 5 ชนิดดังนี้

   neutrophils	lymphocytes	monocytes	eosinophils	basophils
   หน้าที่ต่อสู้โรคติดเชื้อ	สร้างภูมิคุ้มกัน	ี่สร้างภูมิคุ้มกัน	หน้าที่สร้างสารภูมิแพ้	เกี่ยวกับเรื่องภูมิแพ้

จำนวนเกร็ดเลือด Platelet count

เกร็ดเลือดมีหน้าที่อุดปากแผลเวลาได้รับบาดเจ็บ ปกติจะมีเกร็็ดเลือด 100000-300000 / cubic millimeter ถ้าเกร็ดเลือดต่ำทำให้ผิวเกิดจ้ำเลือด และจุดเลือดออก เกร็ดเลือดต่ำพบได้ในภาวะ มะเร็งบางชนิด ได้รับเคมีบำบัด ไข้เลือดออก SLE

ค่าปกติของการตรวจ CBC

• RBC (varies with altitude):
  • ชาย: 4.7 to 6.1 million cells/mcL
  • หญิง: 4.2 to 5.4 million cells/mcL
• WBC : 4,500 to 10,000 cells/mcL
• Hematocrit (varies with altitude):
  • ชาย: 40.7 to 50.3 %
  • หญิง: 36.1 to 44.3 %
• Hemoglobin (varies with altitude):
  • ชาย: 13.8 to 17.2 gm/dL
  • หญิง: 12.1 to 15.1 gm/dL
• MCV: 80 to 95 femtoliter
• MCH: 27 to 31 pg/cell
• MCHC: 32 to 36 gm/dL

Note:
cells/mcL = cells per microliter
gm/dL = grams per deciliter
pg/cell = picograms per cell

การแปลผล

หากมีจำนวณเม็ดเลือดแดงสูงหมายถึง

• ภาวะที่มี oxygen ในเลือดต่ำ
  • โรคหัวใจแต่กำเนิด
  • โรคหัวใจวายเนื่องจากโรคปอด
  • พังผืดในปอด
• Polycythemia vera
• ขาดน้ำเช่นท้องร่วงอย่างแรง
• โรคไตที่มีการสร้าง erythropoietin

จำนวณเม็ดเลือดแดงน้อยพบได้ในภาวะ

• เสียเลือด
  • ทางเดินอาหาร
  • อื่นๆเช่นประจำเดือน
• ไขกระดูกไม่ทำงานเช่น (การฉายแสง, สารพิษ, fibrosis, เนื้องอกในไขกระดูก)
• โรคไตวายเรื้อรัง
• เม็ดเลือดแดงแตกง่าย
• มะเร็งเม็ดเลือด
• Multiple myeloma
• ขาดอาหาร (เช่นขาดธาตุเหล็ก iron, กรดโฟลิก folate, วิตามิน vitamin B12, or vitamin B6)

เม็ดเลือดขาวต่ำพบได้ในโรคหรือภาวะ

• ไขกระดูกไม่ทำงาน (for example, due to infection, tumor or fibrosis)
• มีสารพิษ
• โรคแพ้ภูมิเช่น SLE
• โรคตับและม้าม
• การฉายแสง

เม็ดเลือดขาวสูงพบได้ในภาวะหรือโรค

• โรคติดเชื้อ
• การอักเสบเช่นโรค rheumatoid arthritis
• มะเร็งเม็ดเลือดขาว Leukemia
• ความเครียด
• เนื้อเยื่อมีการตายเช่นไฟไหม้

hematocrit ต่ำพบได้ในภาวะ

• โลหิตจาง Anemia (various types)
• เสียเลือด
• ไขกระดูกไม่ทำงาน (for example, due to radiation, toxin, fibrosis, tumor)
• เม็ดเลือดแดงแตกHemolysis (RBC destruction) related to transfusion reaction
• มะเร็งเม็ดเลือดขาว
• ขาดสารอาหาร
• ข้ออักเสบ

ภาวะความเข็มข้นในเลือดสูง( hematocrit )พบได้ในภาวะ

• ขาดน้ำจาก
  • ไฟไหม้
  • ท้องร่วง
• Polycythemia vera
• ภาวะoxygen ในเลือดต่ำเช่น สูบบุหรี่ โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด อาศัยในที่สูง

hemoglobin ต่ำพบได้ในภาวะ

• anemia (various types)
• erythropoietin deficiency (from kidney disease)
• red blood cell destruction associated with transfusion reaction
• เสียเลือด
• สารตะกั่วเป็นพิษ
• ขาดอาหาร
• nutritional deficiencies of iron, folate, vitamin B-12, vitamin B-6
• ได้รับน้ำเกลือมากเกินไป

hemoglobin สูงพบได้ในภาวะ

• โรคหัวใจแต่กำเนิด congenital heart disease
• โรคหัวใจวายจากโรคปอด
• โรคพังผืดในปอด pulmonary fibrosis
• polycythemia vera